چین برای رقابت در بخش بهترین فیلم بین‌المللی اسکار ۲۰۲۵، فیلم مستند جنگ جهانی دوم ساخته چین «غرق شدن لیسبون مارو» را به عنوان نماینده خود معرفی کرده است. این مستند به کارگردانی فانگ لی، روایتی از یک حادثه کمتر شناخته شده در جریان جنگ جهانی دوم است. در این رویداد، کشتی ژاپنی «لیسبون مارو» که حامل حدود ۱۸۰۰ اسیر جنگی بریتانیایی بود، در نزدیکی جزیره دونگجی چین توسط نیروی دریایی آمریکا مورد حمله قرار گرفت و غرق شد. در این فاجعه بیش از ۸۰۰ نفر جان باختند، اما تلاش قهرمانانه ماهیگیران چینی باعث نجات جان ۳۸۴ نفر شد.
فهرست مطالب
موضوع فیلم مستند جنگ جهانی دوم ساخته چین
فیلم مستند جنگ جهانی دوم ساخته چین «غرق شدن لیسبون مارو» به کارگردانی فانگ لی، که فیلم افتتاحیه جشنواره بین‌المللی فیلم شانگهای در ژوئن ۲۰۲۴ بود، بخشی کمتر شناخته‌شده از تاریخ جنگ جهانی دوم را به تصویر می‌کشد. این فیلم به داستان کشتی ژاپنی لیسبون مارو می‌پردازد که در سال ۱۹۴۲ برای انتقال اسیران جنگی بریتانیایی از هنگ کنگ به ژاپن استفاده می‌شد.
در این رویداد، کشتی توسط نیروی دریایی آمریکا اژدر خورد و بیش از ۸۰۰ سرباز بریتانیایی در این فاجعه جان خود را از دست دادند. عده‌ای بر اثر غرق شدن کشته شدند و برخی دیگر توسط نیروهای ژاپنی به ضرب گلوله از پای درآمدند. با این حال، نزدیک به ۳۸۰ اسیر بریتانیایی به واسطه شجاعت ماهیگیران چینی که جان خود را به خطر انداختند تا اسرا را نجات دهند، از مرگ نجات یافتند.
این فیلم مستند جنگ جهانی دوم ساخته چین با تمرکز بر روی فداکاری این ماهیگیران چینی و نجات قهرمانانه اسیران، هسته عاطفی خود را در شجاعت و انسانیت این افراد عادی شکل داده است. ماهیگیرانی که در برابر سربازان ژاپنی قرار گرفتند و برای پناه دادن به سربازان بریتانیایی تلاش کردند، به نمادی از همبستگی انسانی در برابر خشونت‌های جنگ تبدیل شدند. فیلم نه تنها این واقعه تاریخی را به تصویر می‌کشد، بلکه یادآوری می‌کند که در بطن جنگ‌های بزرگ، اعمال شجاعانه و انسانی نیز جای دارند.
این فیلم مستند جنگ جهانی دوم ساخته چینهمچنین بازتاب‌دهنده پیچیدگی‌های جنگ جهانی دوم و ارتباطات فرهنگی و تاریخی بین ملت‌هاست. انتخاب این فیلم به عنوان اثر افتتاحیه جشنواره فیلم شانگهای نشان از اهمیت فرهنگی و تاریخی آن برای چین دارد و به نوعی این فاجعه کمتر شناخته‌شده را در کانون توجه جهانی قرار می‌دهد
فانگ لی، کارگردان مستند، سال‌ها در پی کشف حقیقت ماجرای این کشتی بوده و در نهایت موفق به شناسایی مکان غرق شدن کشتی شد. این مستند به‌طور گسترده‌ای در چین و خارج از آن مورد تحسین قرار گرفته و به عنوان یادآوری یک حادثه تاریخی کمتر مطرح‌شده در سطح جهانی به شمار می‌رود.
فیلم مستند جنگ جهانی دوم ساخته چین همزمان با تقویت احساسات ملی‌گرایانه در چین، جایگاهی ویژه در تاریخ‌نگاری جنگ جهانی دوم برای مخاطبان بین‌المللی پیدا کرده است.
فیلم مستند جنگ جهانی دوم ساخته چین «غرق شدن لیسبون مارو»؟
چین از سال ۱۹۷۹ که برای نخستین بار در رقابت‌های اسکار شرکت کرد، فیلم‌های بلندی از ژانرهای متنوعی برای بخش بهترین فیلم بین‌المللی معرفی کرده است. با این حال، انتخاب مستند «غرق شدن لیسبون مارو» به کارگردانی فانگ لی برای نود و هفتمین دوره اسکار در سال ۲۰۲۵، یک نقطه عطف در تاریخ انتخاب‌های این کشور محسوب می‌شود. این نخستین بار است که فیلم مستند جنگ جهانی دوم ساخته چین برای این بخش معرفی می‌شود و نشانگر تغییری در مسیر انتخاب فیلم‌هایی است که تأثیر عمیقی بر هویت ملی و تاریخ جنگی چین دارند.
فیلم مستند جنگ جهانی دوم ساخته چین در ادامه روند انتخاب آثار قبلی، احساسات ملی‌گرایانه را برانگیخته و به موضوعی می‌پردازد که برای مخاطبان چینی معنای ویژه‌ای دارد. داستان قهرمانی ماهیگیران چینی که ۳۸۴ اسیر جنگی بریتانیایی را از غرق شدن کشتی نجات دادند، به‌وضوح احساس غرور ملی را تقویت می‌کند. چنین انتخابی در راستای سیاست‌های سینمایی اخیر چین است که بر نمایش هویت ملی و وقایع تاریخی با محوریت نقش این کشور در جنگ جهانی دوم تأکید دارد.
با وجود این‌که چین پیش‌تر نیز فیلم‌های تاریخی و حماسی مانند «قهرمان» (۲۰۰۲) را به اسکار فرستاده است، این مستند به‌طور خاص بر یک حادثه کمتر شناخته‌شده تمرکز دارد و با استفاده از ابزار مستندسازی، به یادآوری ارتباطات تاریخی و تقویت احساسات ملی در بین مخاطبان داخلی می‌پردازد.
تجربه کارگردان « فانگ لی » در فیلم مستند جنگ جهانی دوم ساخته چین
فانگ لی، کارگردان و تهیه‌کننده «غرق شدن لیسبون مارو»، از افراد برجسته در سینمای چین است که سابقه طولانی و متنوعی در صنعت فیلم‌سازی دارد. او علاوه بر فعالیت در سینما، به عنوان نقشه‌بردار اقیانوس نیز تجربه‌ای عمیق کسب کرده است، که در نهایت این دو حوزه کاری در کنار یکدیگر، او را به خلق این مستند برجسته سوق داده‌اند. فانگ که بیش از ۴۲ سال سابقه در اکتشافات دریایی و ۲۴ سال تجربه در صنعت فیلم‌سازی دارد، موفق شده است بخشی از تاریخ جنگ جهانی دوم را که تا حد زیادی ناشناخته مانده بود، به شیوه‌ای مستند به تصویر بکشد.
فانگ لی برای ساخت «غرق شدن لیسبون مارو» سفری گسترده و تحقیقاتی طولانی را آغاز کرد. او به منظور جمع‌آوری اطلاعات دقیق، به چندین کشور سفر کرد و به روایت بازماندگان این واقعه تراژیک در فیلم مستند جنگ جهانی دوم ساخته چین پرداخت. او در طول این سفرها به چین، بریتانیا، آمریکا، ژاپن و کانادا سفر کرد و موفق شد با بیش از ۱۳۰ نفر از فرزندان بازماندگان اسیران جنگی مصاحبه کند. این کارگردان همچنین ده‌ها هزار عکس تاریخی را گردآوری کرد تا داستان این کشتی و تجربه‌های ناگفته بازماندگان را به شیوه‌ای مستند و با جزئیات به تصویر بکشد. فانگ از ابتدا در تلاش بود تا این روایت تاریخی را نه‌تنها برای مخاطبان داخلی چین، بلکه برای مخاطبان جهانی نیز بازگو کند و بر آنچه که در اکتبر ۱۹۴۲ رخ داد، نوری تازه بیافکند
در فرایند ساخت فیلم مستند جنگ جهانی دوم ساخته چین، فانگ نه‌تنها به دنبال بازماندگان این واقعه بود، بلکه توانست تنها ماهیگیر چینی زنده‌ای را که در نجات جان ۳۸۰ اسیر بریتانیایی شرکت داشت، پیدا کند و با او مصاحبه کند. این ماهیگیر نقش کلیدی در روایت فیلم دارد و نشان‌دهنده فداکاری‌های مردمان عادی است که در برابر بی‌عدالتی‌های جنگ ایستادند. علاوه بر این، فانگ با اولین مورخی که به‌طور عمیق در مورد این حادثه تحقیق کرده بود، همکاری کرد تا به درک بیشتری از این رویداد دست یابد.
فانگ لی معتقد است که این مستند نه تنها یک اثر سینمایی، بلکه یک پروژه تاریخی و فرهنگی است که با رویکردی عاطفی و انسانی، ارتباطات و قهرمانی‌های فراموش‌شده‌ای را که در بطن جنگ وجود داشتند، به تصویر می‌کشد. تلاش‌های او برای گردآوری مدارک تاریخی و صحبت با بازماندگان و فرزندان آنها، به این مستند عمق و واقعیتی نابخشودنی بخشیده است.
تاریخ اکران فیلم مستند جنگ جهانی دوم ساخته چین
فیلم مستند جنگ جهانی دوم ساخته چین «غرق شدن لیسبون مارو» که در ۶ سپتامبر ۲۰۲۴ در چین اکران شد، به سرعت توانست توجه و تحسین مخاطبان را به خود جلب کند. این فیلم که روایتی از یکی از تراژدی‌های کمتر شناخته‌شده جنگ جهانی دوم را به تصویر می‌کشد، در سایت معروف دوبان چین امتیاز بالای ۹.۳ از ۱۰ را کسب کرد. این امتیاز بالا نشان‌دهنده استقبال گرم و تأثیر عمیق فیلم بر مخاطبان چینی است، چرا که چنین امتیازی برای یک مستند در چین غیرمعمول است.
همچنین، فیلم مستند جنگ جهانی دوم ساخته چین «غرق شدن لیسبون مارو» توانست در سینماهای چین حدود ۵ میلیون دلار فروش داشته باشد، که برای یک مستند رقمی قابل توجه است. معمولاً مستندها در بازار سینمای چین به اندازه فیلم‌های داستانی موفق نیستند، اما این فیلم با بهره‌گیری از یک داستان واقعی و تاریخی، توانست نظر بسیاری از مخاطبان را به خود جلب کند.
این موفقیت تجاری و هنری، به‌خصوص با توجه به موضوع ملی‌گرایانه فیلم و تأکید بر فداکاری‌های مردم چین در جریان جنگ جهانی دوم، نشان‌دهنده آن است که فیلم نه تنها توانسته است جایگاه ویژه‌ای در میان مستندهای چینی پیدا کند، بلکه با موضوعات عاطفی و تاریخی، حس همبستگی و افتخار ملی را در بین مخاطبان تقویت کرده است.
چین از سال ۱۹۷۹ به طور رسمی در رقابت‌های اسکار حضور داشته است، اما در طول این سال‌ها تنها دو بار موفق به کسب نامزدی در بخش بهترین فیلم بین‌المللی شده است. اولین موفقیت مهم سینمای چین در این رقابت‌ها به سال ۱۹۹۰ برمی‌گردد، زمانی که ژانگ ییمو با تراژدی عاشقانه «جو دوو» (Ju Dou)، که گونگ لی در آن نقش‌آفرینی کرد، توانست اولین نامزدی اسکار را برای این کشور به ارمغان بیاورد. این فیلم داستان زنی در یک خانواده سنتی چینی است که با چالش‌های شدید عاطفی و اجتماعی مواجه می‌شود.
ژانگ ییمو بار دیگر در سال ۲۰۰۲ با فیلم «قهرمان» (Hero) به اسکار بازگشت و دوباره نامزد بهترین فیلم بین‌المللی شد. «قهرمان» فیلمی تاریخی و حماسی است که به دوران چین باستان و جنگجویان افسانه‌ای می‌پردازد. این فیلم با تأکید بر زیبایی‌های بصری و روایتی قدرتمند، توانست مخاطبان جهانی را به خود جذب کند و برای دومین بار موفقیتی بزرگ برای سینمای چین در عرصه بین‌المللی رقم بزند.
با این وجود، با وجود دو نامزدی مهم، چین هنوز موفق به کسب جایزه اسکار بهترین فیلم بین‌المللی نشده است. این موضوع همچنان یکی از اهداف مهم سینمای چین است، و تلاش‌هایی همچون ارسال مستند «غرق شدن لیسبون مارو» به اسکار ۲۰۲۵ نشان از تمایل این کشور برای رسیدن به این دستاورد تاریخی دارد.
بیوگرافی سید حسین نصرالله، جوانی و زندگی نامه وی
تاریخ آخرین آپدیت: ۱۰ام مهر ۱۴۰۳
